Sắc Lệnh Trump Giải Thể Bộ Giáo dục Mỹ: Tác Động Đến Du Học Sinh và Lợi Ích Của Định Cư EB-3 và EB-5

Vào ngày 20 tháng 3 năm 2025, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu Bộ Giáo dục Mỹ lên kế hoạch giải thể, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách giáo dục Hoa Kỳ. Động thái này không chỉ gây tranh cãi trong nước mà còn khiến hàng ngàn du học sinh quốc tế, bao gồm sinh viên Việt Nam, lo ngại về tương lai học tập và định cư tại Mỹ. Trong bối cảnh đó, các chương trình định cư EB-3 và EB-5 trở thành giải pháp chiến lược để bảo vệ quyền lợi lâu dài, đặc biệt cho con cái phụ thuộc thông qua thẻ xanh Mỹ. Vậy sắc lệnh này có thực sự dẫn đến giải thể Bộ Giáo dục? Tác động lâu dài đối với du học sinh Mỹ là gì? Và tại sao nên cân nhắc các diện định cư ngay bây giờ? 

Sắc lệnh Trump giải thể Bộ Giáo dục: Khả năng thành hiện thực là bao nhiêu?

Sắc lệnh hành pháp mới đây của Trump nhằm thực hiện cam kết tranh cử: giảm sự kiểm soát của chính phủ liên bang đối với giáo dục và trả lại quyền quản lý cho các bang. Tuy nhiên, liệu Bộ Giáo dục Mỹ có thực sự bị giải thể hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố pháp lý và chính trị.

Xem thêm: Định cư Mỹ diện EB-5: Các yêu cầu về việc làm, số tiền đầu tư và doanh nghiệp đầu tư vào

Quy trình pháp lý và rào cản

Bộ Giáo dục Mỹ được thành lập bởi Đạo luật Tổ chức lại năm 1979, nghĩa là việc xóa bỏ hoàn toàn cơ quan này đòi hỏi sự phê chuẩn của Quốc hội. Cụ thể:

• Thượng viện cần 60 phiếu: Với tình hình chính trị hiện tại (tháng 3/2025), đảng Cộng hòa khó đạt được đa số áp đảo để vượt qua sự phản đối từ đảng Dân chủ. Các tổ chức lớn như Hiệp hội Giáo dục Quốc gia (NEA) và Liên đoàn Giáo viên Hoa Kỳ (AFT) đã tuyên bố sẽ kiện chính quyền Trump nếu sắc lệnh được thúc đẩy mạnh mẽ.
• Thời gian thực thi: Ngay cả khi Quốc hội đồng ý, quá trình giải thể có thể kéo dài nhiều năm do cần phân bổ lại ngân sách, nhân sự, và trách nhiệm quản lý các chương trình như khoản vay sinh viên (1,6 nghìn tỷ USD) hay trợ cấp Pell.

Hành động ngắn hạn của Trump

Dù không thể xóa sổ Bộ Giáo dục ngay lập tức, Trump có thể sử dụng quyền hành pháp để làm suy yếu cơ quan này:

• Cắt giảm ngân sách: Hơn 1.300 nhân viên đã bị sa thải gần đây, và ngân sách liên bang cho giáo dục có thể bị thu hẹp thêm.
• Giới hạn chức năng: Bộ Giáo dục có thể chỉ còn quản lý các nhiệm vụ tối thiểu như nợ sinh viên, trợ cấp, và hỗ trợ trẻ em khuyết tật, thay vì giám sát toàn diện hệ thống giáo dục.

Khả năng lâu dài

Trong ngắn hạn (1-2 năm), khả năng giải thể hoàn toàn chỉ khoảng 10-20% do rào cản pháp lý. Tuy nhiên, nếu đảng Cộng hòa giành đa số lớn hơn ở Quốc hội trong các kỳ bầu cử sắp tới (2026 hoặc 2028), hoặc Trump tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai với sự hỗ trợ từ các đồng minh như Elon Musk (qua Bộ Hiệu quả Chính phủ – DOGE), xác suất này có thể tăng lên 40-50%. Dù không giải thể, Bộ Giáo dục chắc chắn sẽ suy yếu đáng kể dưới áp lực từ sắc lệnh này.

Bộ Giáo dục Mỹ chưa thể biến mất ngay, nhưng sắc lệnh của Trump là bước đầu tiên để giảm vai trò liên bang, tạo tiền đề cho những thay đổi sâu rộng trong tương lai.

Tác động lâu dài của sắc lệnh đối với du học sinh Mỹ

Dù Bộ Giáo dục không trực tiếp quản lý visa du học (thuộc ICE và Bộ Ngoại giao), việc giải thể hoặc suy yếu cơ quan này sẽ gây ra những tác động gián tiếp đáng kể đến du học sinh Mỹ, đặc biệt trong 5-10 năm tới.

Giảm hỗ trợ tài chính và học bổng

Bộ Giáo dục hiện phân phối hàng tỷ USD cho các trường đại học, bao gồm các chương trình STEM – lĩnh vực thu hút đông đảo du học sinh Việt Nam. Nếu ngân sách liên bang bị cắt giảm:

• Học phí tăng: Các trường ở những bang ít nguồn lực có thể tăng học phí cho sinh viên quốc tế để bù đắp thiếu hụt.
• Học bổng giảm: Các chương trình tài trợ nghiên cứu hoặc học bổng như Fulbright có thể bị ảnh hưởng, khiến du học sinh khó cạnh tranh.

Biến động trong chương trình OPT

Optional Practical Training (OPT) cho phép du học sinh ở lại Mỹ làm việc 1-3 năm sau tốt nghiệp. Dưới thời Trump, các chính sách liên quan đến giáo dục và lao động có thể bị siết chặt:

• Rút ngắn thời gian OPT: Nhiệm kỳ trước, Trump từng đề xuất giới hạn OPT để ưu tiên lao động Mỹ. Nếu sắc lệnh này dẫn đến xu hướng tương tự, du học sinh sẽ có ít thời gian hơn để tìm việc và chuyển đổi sang visa làm việc như H-1B.
• Tăng yêu cầu: Các điều kiện tham gia OPT có thể khắt khe hơn, ví dụ như yêu cầu mức lương tối thiểu cao hơn.

Chênh lệch chính sách giữa các bang

Khi giáo dục được chuyển giao cho bang quản lý:

• Hỗ trợ không đồng đều: Các bang giàu như California hay New York có thể tiếp tục ưu đãi du học sinh, nhưng các bang nghèo như Arkansas hay West Virginia có thể tăng học phí hoặc cắt hỗ trợ để ưu tiên cư dân địa phương.
• Khó dự đoán chi phí: Du học sinh sẽ phải nghiên cứu kỹ chính sách từng bang, thay vì dựa vào tiêu chuẩn liên bang thống nhất.

Rủi ro từ chính sách nhập cư tổng thể

Trump nổi tiếng với quan điểm cứng rắn về nhập cư. Sắc lệnh giải thể Bộ Giáo dục có thể là khởi đầu cho một loạt thay đổi lớn hơn:

• Siết visa F-1: Yêu cầu tài chính hoặc điều kiện nhập học có thể tăng, khiến việc xin visa du học khó hơn.
• Hạn chế H-1B: Visa làm việc sau OPT vốn đã cạnh tranh (tỷ lệ trúng khoảng 30%), có thể bị thắt chặt thêm, đẩy nhiều du học sinh vào thế phải về nước.

Trong dài hạn, du học sinh Mỹ sẽ đối mặt với chi phí cao hơn, ít cơ hội ở lại sau tốt nghiệp, và rủi ro từ chính sách nhập cư khắt khe. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến những ai không có kế hoạch dự phòng ngoài visa tạm thời.

Vì sao nên cân nhắc định cư EB-3 và EB-5 để con cái có Thẻ xanh?

Trước những bất ổn từ sắc lệnh của Trump, các diện định cư như EB-3 và EB-5 mang lại giải pháp bền vững, giúp gia đình du học sinh vượt qua hạn chế của visa F-1 và đảm bảo tương lai cho con cái thông qua thẻ xanh Mỹ. Dưới đây là những lý do cụ thể.

EB-3 và EB-5 là gì?

• EB-3 (Lao động): Dành cho lao động phổ thông (không cần kinh nghiệm), lao động lành nghề (trên 2 năm kinh nghiệm), hoặc chuyên gia (có bằng cử nhân). Du học sinh sau tốt nghiệp có thể tham gia nếu tìm được nhà tuyển dụng bảo lãnh.
• EB-5 (Đầu tư): Yêu cầu đầu tư tối thiểu 800.000 USD vào dự án vùng khuyến khích (TEA), tạo 10 việc làm toàn thời gian cho người Mỹ. Phù hợp với gia đình có tài chính mạnh muốn định cư nhanh.

Cả hai diện này đều cấp thẻ xanh Mỹ cho người nộp đơn và gia đình (vợ/chồng, con dưới 21 tuổi), mang lại quyền lợi vượt trội so với visa du học.

 Xem thêm: Định Cư Mỹ Diện EB3: Lợi Ích, Chi Tiết Thực Hiện Và Cập Nhật Mới Nhất

Lợi ích của Thẻ xanh đối với con cái

1. Ổn định pháp lý: Visa F-1 là tạm thời, dễ bị ảnh hưởng bởi thay đổi chính sách như cắt OPT hay siết visa. Thẻ xanh từ EB-3/EB-5 là tư cách thường trú vĩnh viễn (sau khi bỏ điều kiện với EB-5), không bị chi phối bởi sắc lệnh giáo dục hay nhập cư.
2. Tiết kiệm chi phí giáo dục: Thường trú nhân được hưởng học phí nội bang, thấp hơn 3-4 lần so với du học sinh. Tại Đại học California, học phí cho sinh viên quốc tế là 45.000 USD/năm, nhưng thường trú nhân chỉ trả khoảng 14.000 USD/năm.
3. Quyền lợi như công dân bản xứ: Con cái được học miễn phí tại trường công từ tiểu học đến trung học, tiếp cận các chương trình hỗ trợ bang, và làm việc tự do không cần visa H-1B.
4. Độc lập với chính sách giáo dục: EB-3 và EB-5 do Bộ Lao động và USCIS quản lý, không liên quan đến Bộ Giáo dục, nên sắc lệnh của Trump không tác động trực tiếp. Đây là “lá chắn” an toàn trước rủi ro từ chính sách liên bang hay bang.
5. Cơ hội nghề nghiệp rộng mở: Thẻ xanh cho phép con cái làm việc tại các tập đoàn lớn như SpaceX hay Google mà không cần bảo lãnh visa – điều mà du học sinh khó đạt được do hạn chế của H-1B.

Thời điểm thuận lợi để hành động

• EB-3: Hiện tại, diện lao động phổ thông cho người Việt vẫn có thời gian chờ khoảng 2-3 năm, phù hợp với du học sinh sắp tốt nghiệp muốn ở lại Mỹ.
• EB-5: Mức đầu tư 800.000 USD vẫn khả thi, với thời gian xử lý 3-5 năm. Nhiều gia đình chọn EB-5 để con cái chuyển từ visa F-1 sang thẻ xanh, tránh rủi ro từ chính sách tạm thời.
• Rủi ro tương lai: Nếu Trump tiếp tục siết chặt nhập cư, các diện định cư này có thể tăng yêu cầu hoặc thời gian chờ, khiến hành động sớm trở nên cấp thiết.

Định cư EB-3 và EB-5 không chỉ là kế hoạch dự phòng mà là chiến lược thông minh để gia đình bạn vượt qua bất ổn từ sắc lệnh của Trump. Thẻ xanh mang lại sự an tâm, tiết kiệm chi phí, và bảo vệ con cái khỏi những hạn chế mà du học sinh Mỹ thông thường phải đối mặt.

Xem thêm: Top các ngành nghề EB-3 “khát” ứng viên năm 2025

Sắc lệnh Trump giải thể Bộ Giáo dục Mỹ là tín hiệu rõ ràng rằng chính sách giáo dục và nhập cư tại Hoa Kỳ đang bước vào giai đoạn biến động. Dù Bộ Giáo dục chưa thể bị xóa sổ ngay, tác động lâu dài sẽ khiến du học sinh Mỹ đối mặt với nhiều thách thức: chi phí cao hơn, ít hỗ trợ hơn, và cơ hội ở lại giảm đi. Trong bối cảnh đó, định cư EB-3 và EB-5 nổi lên như giải pháp tối ưu, giúp con cái có thẻ xanh Mỹ, tận hưởng quyền lợi bền vững, và không bị cuốn vào vòng xoáy thay đổi chính sách.

Cùng Visa Ventures khám phá những cơ hội tuyển dụng việc làm EB-3 mới nhất trong Quý 1/2025. Đặc biệt, một vài vị trí công việc trong chương trình định cư Mỹ diện EB3 có những ưu điểm nổi bật:

• Không yêu cầu bằng cấp.
• Không yêu cầu Tiếng Anh.
• Không cần chứng minh tài chính.
• Không yêu cầu phỏng vấn với chủ lao động.