Nhiều sinh viên quốc tế diện F-1 mong muốn có cơ hội làm việc tại Mỹ trong thời gian học hoặc sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, các hình thức làm việc dành cho sinh viên F-1 được quản lý rất chặt chẽ và chỉ có một số chương trình được phép áp dụng hợp pháp. Trong số đó, OPT – Optional Practical Training – là lựa chọn phổ biến nhất, mang lại nhiều giá trị thực tiễn và đóng vai trò quan trọng trong lộ trình học tập, phát triển sự nghiệp của sinh viên Việt Nam tại Hoa Kỳ.

Trong bài viết này, Visa Ventures tổng hợp và diễn giải toàn bộ nội dung quan trọng giúp phụ huynh và học sinh hiểu rõ từ A đến Z về OPT cho du học sinh F-1, bao gồm điều kiện, quyền lợi, hồ sơ, thời hạn, các dạng OPT và quy trình xét duyệt.

Chương trình OPT là gì?

OPT (Optional Practical Training) là chương trình cho phép sinh viên quốc tế mang visa F-1 được làm việc hợp pháp tại Hoa Kỳ trong thời gian học hoặc sau khi tốt nghiệp, với điều kiện công việc phải có liên quan trực tiếp đến chuyên ngành đã học. Đây được xem là con đường gần như bắt buộc nếu sinh viên muốn ở lại Mỹ để tích lũy kinh nghiệm thực tế, tạo lợi thế nghề nghiệp cũng như xây nền tảng cho các diện visa làm việc dài hạn hoặc định cư sau này.

Quá trình xin OPT không diễn ra tự động mà phải thông qua hai đầu mối: nhà trường và Sở Di Trú Mỹ. Cụ thể, cố vấn sinh viên quốc tế của trường (DSO) sẽ là người đề xuất OPT trong hệ thống SEVIS, sau đó USCIS là cơ quan xét duyệt và cấp thẻ EAD – giấy phép lao động hợp pháp tại Mỹ. Một điểm đặc biệt quan trọng là sinh viên chỉ được bắt đầu làm việc khi đã nhận được thẻ EAD và ngày hiệu lực ghi trên thẻ đã tới; mọi hình thức làm việc trước thời điểm đó đều bị xem là vi phạm tình trạng visa.

Luật mới cho du học sinh Mỹ: Sắp siết chặt chương trình OPT cho du học sinh

Phân loại OPT du học sinh cần biết

1. OPT thông thường (Regular OPT)

Về cơ bản, OPT có thể sử dụng dưới hai hình :

• Pre-Completion OPT là OPT trước khi tốt nghiệp, được dùng trong quá trình học và cho phép sinh viên làm bán thời gian hoặc toàn thời gian tùy giai đoạn học tập.
• Post-Completion OPT là OPT sau khi tốt nghiệp, yêu cầu sinh viên làm tối thiểu 20 giờ mỗi tuần và cũng là hình thức được sử dụng phổ biến nhất vì mang giá trị thực tế cao cho hồ sơ nghề nghiệp.

Mỗi bậc học được phép xin tối đa 12 tháng OPT. Ví dụ, nếu bạn học cử nhân, bạn có 12 tháng; học tiếp lên thạc sĩ sẽ có thêm 12 tháng; và bậc tiến sĩ thêm 12 tháng nữa. Về lý thuyết, nếu học đủ ba bậc khác nhau và xin đúng cách, bạn có thể tích lũy tối đa 36 tháng OPT.

2. OPT nhóm ngành STEM (STEM OPT)

Sinh viên thuộc các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học có thể xin gia hạn thêm 24 tháng sau khi kết thúc 12 tháng OPT thông thường, nâng tổng thời gian làm việc hợp pháp tại Mỹ lên 36 tháng. Tuy nhiên, điều kiện bắt buộc là ngành học phải nằm trong danh sách STEM theo quy định của Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) và công ty tuyển dụng phải tham gia hệ thống E-Verify.

Du học định cư Mỹ: Khi giấc mơ Mỹ cần một kế hoạch dài hạn hơn

3. OPT Cap-Gap cho hồ sơ H-1B

Nếu sinh viên đã tìm được doanh nghiệp bảo trợ visa H-1B và hồ sơ được nộp đúng kỳ quota, bạn có thể được áp dụng Cap-Gap để tự động gia hạn tình trạng F-1 và thời gian làm việc trong thời gian chờ H-1B, giúp tránh tình trạng gián đoạn cư trú hợp pháp tại Mỹ.

Ở lại Mỹ hợp pháp với visa F1 hết hạn: điều du học sinh cần biết

Điều kiện xin OPT cho du học sinh F-1

Để đủ điều kiện xin OPT, sinh viên cần:

• Học toàn thời gian ít nhất một năm tại trường được chứng nhận bởi SEVP, không theo học chương trình ESL (học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai);
• Chưa sử dụng hết 12 tháng OPT ở bậc học hiện tại;
• Công việc dự kiến phải liên quan trực tiếp đến ngành học.

Một điểm rất dễ gây mất quyền OPT là nếu sinh viên đã tham gia CPT toàn thời gian đủ 12 tháng trở lên thì sẽ không còn đủ điều kiện xin OPT nữa, vì vậy cần cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn hình thức đi làm trong thời gian học.

Quy trình xin OPT

Quy trình xin OPT thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng và gồm sáu bước chính:

Bước 1: Sinh viên gửi yêu cầu OPT cho Cố vấn sinh viên quốc tế tại trường (DSO)

Mỗi trường có thủ tục quy trình riêng của từng , nhưng thông thường sinh viên sẽ phải điền form xin OPT, tham vấn trực tiếp với DSO và lựa chọn ngày bắt đầu – kết thúc OPT.

Bước 2: DSO cập nhật hệ thống SEVIS

DSO sẽ kiểm tra điều kiện, cập nhật đề xuất OPT vào hệ thống SEVIS và cấp cho sinh viên một bản I-20 mới có chữ ký hợp lệ. Tại thời điểm này, trạng thái OPT trong hệ thống sẽ chuyển sang “Requested”.

Bước 3: Sinh viên nộp đơn I-765 cho Sở Di Trú Mỹ (USCIS)

Kể từ ngày DSO đề xuất, sinh viên chỉ có 30 ngày để nộp hồ sơ I-765 đến tay USCIS. Đây là mốc cực kỳ quan trọng vì nếu nộp trễ, hồ sơ có thể bị từ chối và sinh viên sẽ mất quyền OPT trong bậc học hiện tại.

Hồ sơ gửi cho USCIS bao gồm form I-765 (Đơn xin giấy phép làm việc), I-20 có chữ ký của DSO, đóng phí xét duyệt và các giấy tờ hỗ trợ cần thiết.

Lưu ý về cách tính 30 ngày: Ngày DSO nhập thông tin vào SEVIS được tính là “ngày 1”; trong vòng 30 ngày tiếp theo, USCIS phải nhận được hồ sơ hợp lệ. Nếu quá thời hạn, đơn sẽ bị từ chối và DSO cần hủy yêu cầu cũ.

Bước 4: USCIS xét duyệt hồ sơ

USCIS sau khi tiếp nhận hồ sơ sẽ gửi biên nhận và tiến hành xét duyệt. Trong quá trình này, có thể phát sinh yêu cầu bổ sung hồ sơ (RFE), và sinh viên cần phản hồi đúng hạn để không bị từ chối. Kết quả xét duyệt có thể là Approved – cấp thẻ EAD, hoặc Denied – từ chối.

Bước 5: Sinh viên nhận thẻ EAD, bắt đầu làm việc và báo cho DSO

Khi hồ sơ được chấp thuận, USCIS sẽ gửi về thẻ EAD và sinh viên chỉ được đi làm khi đến ngày hiệu lực ghi trên thẻ.

Sau khi đã có việc, sinh viên phải báo cho DSO trong vòng 10 ngày các thông tin như tên công ty, địa chỉ và ngày bắt đầu làm việc để cập nhật vào hệ thống SEVIS.

Bước 6: DSO cập nhật hệ thống SEVIS

DSO có trách nhiệm hoàn tất việc cập nhật trong vòng 21 ngày.

Nếu trạng thái OPT bị treo ở mức “Requested” quá 180 ngày mà không có hành động tiếp theo, hệ thống SEVIS sẽ tự động hủy yêu cầu.

Mốc thời gian nộp OPT

Sinh viên có thể nộp Post-Completion OPT trong khoảng thời gian từ 90 ngày trước ngày kết thúc chương trình ghi trên I-20 đến tối đa 60 ngày sau khi chương trình kết thúc và bắt buộc phải đang có mặt tại Mỹ lúc nộp hồ sơ.

Việc nộp sớm giúp giảm rủi ro chậm thẻ EAD nhưng không đồng nghĩa với việc được đi làm sớm hơn, vì quyền làm việc chỉ phát sinh khi OPT được phê duyệt và thẻ EAD có hiệu lực. Một lỗi phổ biến là nộp hồ sơ sau thời hạn cho phép; khi đó, dù về lý thuyết vẫn đủ điều kiện, sinh viên cũng không thể xin OPT nữa.

OPT mang lại gì cho sinh viên Việt Nam?

OPT giúp sinh viên Việt Nam có cơ hội làm việc đúng chuyên ngành tại Mỹ, nâng cấp hồ sơ nghề nghiệp, tăng khả năng được doanh nghiệp bảo trợ H-1B, EB-3, EB-2 hoặc các diện lao động khác. Đây cũng là giai đoạn sinh viên có thể tạo thu nhập, giảm gánh nặng tài chính cho gia đình và trải nghiệm môi trường làm việc thực tế trước khi quyết định có tiếp tục ở lại Mỹ lâu dài hay không.

OPT là bước đi quan trọng trong lộ trình nghề nghiệp của sinh viên F-1, từ tích lũy kinh nghiệm đến mở rộng cơ hội định cư. Nếu bạn đang chuẩn bị xin OPT hoặc cần hỗ trợ về điều kiện, ngày bắt đầu, hồ sơ I-765 hoặc định hướng tiếp theo như H-1B, EB-3, EB-2 NIW, bạn có thể liên hệ Visa Ventures để được hỗ trợ.

FAQ – Câu hỏi thường gặp về OPT cho sinh viên F-1

• Bằng cấp thuộc danh sách STEM của Bộ An ninh Nội địa (DHS) 
  Doanh nghiệp nơi sinh viên đang làm việc theo diện STEM OPT phải đăng ký và tham gia hệ thống E- Verify của Bộ An ninh Nội địa (DHS) 
• Nộp mẫu đơn I-983 (Kế hoạch đào tạo) được DSO chấp thuận